Μεταπηδήστε στο περιεχόμενο
Τήνος Χωριό

Must Visit!

Πίνακας Περιεχομένου

Παναγία της Τήνου

Ο Ναός της Μεγαλόχαρης στην Τήνο

Φτάνοντας βραδάκι στο λιμάνι της Τήνου ο Ναός της Μεγαλόχαρης, σκαρφαλωμένος στο λόφο, σε υποδέχεται ολόλαμπρος και φωτισμένος, δεσπόζοντας πάνω από όλη τη Χώρα, χωρίς να την πλακώνει.

Την πρώτη βόλτα όμως πρέπει να την κάνετε πρωί και καλύτερα καθημερινή. Όχι ότι δεν υπάρχει τις καθημερινές πλήθος κόσμου που θέλει να προσκυνήσει την Παναγία της Τήνου αλλά σαφώς θα αποφύγετε την κοσμοσυρροή.

Τήνος Παναγία_03

Ο ανηφορικός πλακόστρωτος δρόμος προς την Παναγία ξεκινάει από το λιμάνι. Στη δεξιά πλευρά έχει τοποθετηθεί τάπητας για τους προσκυνητές που εκπληρώνουν το τάμα τους και ανεβαίνουν στα γόνατα. Πρόκειται για ανθρώπους όλων των ηλικιών και των δύο φύλων. Καθ’ όλη τη διάρκεια της ημέρας συναντάς ανθρώπους σκυμμένους, με πληγωμένα γόνατα αλλά με αστείρευτο πείσμα και δυνατή πίστη, πεσμένους στα τέσσερα, να προχωρούν ακάθεκτη με σύντομες στάσεις και μ’ ένα σκοπό: να μπουν γονατιστοί στο Ναό της Παναγίας της Τήνου.

Ακούσαμε να μιλούν διάφορες γλώσσες με τους δικούς τους ανθρώπους, που τους συνοδεύουν υπομονετικά, γλώσσες που αναγνωρίσαμε αλλά και άγνωστες. Και όταν έφταναν στην κορυφή του δρόμου σε τίποτα δε διέφεραν από το άγαλμα, που αναπαριστά όλες τις ελπίδες αλλά και την πίστη των προσκυνητών που φτάνουν στην Τήνο, ο καθένας με τη δική του δέηση στη Μεγαλόχαρη.

Τήνος Παναγία_02

Στην πραγματικότητα ο Ναός είναι ένα ολόκληρο συγκρότημα, που αποτελείται από την κυρίως εκκλησία της Παναγίας, παρεκκλήσια, μουσεία, αίθουσες μονίμων εκθέσεων, το μαυσωλείο του Τορπιλισμού της Έλλης και γραφεία. Το πρώτο που εντυπωσιάζει τον επισκέπτη είναι το επιβλητικό μωσαϊκό με τα ασπρόμαυρα βότσαλα που κοσμεί την είσοδο του.

Μόλις περάσετε την πύλη στα δεξιά σας θα συναντήσετε το παρεκκλήσι όπου γίνεται η παραλαβή των λαμπάδων. Στη συνέχεια θα ανεβείτε τα μαρμάρινα σκαλοπάτια και θα βρεθείτε σε μια τεράστια αυλή, που οι περισσότερες γωνιές της είναι σκιερές. Είναι αδύνατον, ακόμα κι αν βρεθείς εκεί όχι από θρησκευτική πίστη αλλά από απλή τουριστική περιέργεια να μην νιώσεις την γλυκιά υποβολή του χώρου. Οι εργαζόμενοι είναι πρόθυμοι να σας απαντήσουν σ’ ότι ρωτήσετε και να σας εξυπηρετήσουν με το μεγαλύτερο χαμόγελο.

Η πρώτη στάση είναι στο ισόγειο όπου υπάρχει ο Ναός της Ευρέσεως, τον οποίο ξεκίνησαν να χτίζουν οι Τηνιακοί –πριν βρεθεί η θαυματουργή Εικόνα στις 30 Ιανουαρίου 1823- αμέσως μετά το όνειρο της μοναχής Πελαγίας, στην οποία σύμφωνα με την παράδοση εμφανίστηκε η Παναγία και της ζήτησε να «βρουν το σπίτι της». Μέσα στο ναΐσκο υπάρχει το ακριβές αντίγραφο της εικόνας, το οποίο καλλιτεχνήθηκε το 1850, και το οποίο πρέπει οπωσδήποτε να δείτε καθώς η θαυματουργή εικόνα είναι ολοκληρωτικά σκεπασμένη από τις προσφορές των πιστών.

Δίπλα στο αντίγραφο υπάρχει η μαρμάρινη βρύση απ’ όπου μπορείτε να πάρετε αγίασμα, το οποίο αναβλύζει από το πηγάδι, που βλέπετε δίπλα ακριβώς και το οποίο είναι φωτισμένο και σκεπασμένο με τζάμι. Ο ναΐσκος έχει άλλες δύο μικρές αίθουσες με κολυμπήθρες όπου γίνονται σχεδόν κάθε μέρα βαφτίσεις. Μια πολύ ευγενική κυρία που στεκόταν πίσω από το παγκάρι με τα κεριά μας προσέφερε ένα σακουλάκι με χώμα αγιασμένο, από το σημείο της Ευρέσεως. Εξάλλου όπως μας ενημέρωσε σ’ αυτά τα χώματα ήταν που έγινε και το πρώτο θαύμα. Αν θέλετε να πάρετε αγίασμα καλό θα είναι να έχετε φροντίσει να έχετε μαζί σας ένα μπουκαλάκι. Αλλιώς θα χρειαστεί να βγείτε από το Ναό και να το αναζητήσετε στα γύρω μαγαζιά.

Από πάνω ακριβώς, και ανεβαίνοντας μια μαρμάρινη σκάλα, θα βρεθείτε στον κυρίως Ναό της Παναγίας της Τήνου, ο οποίος κατάλευκος, λιτός και ενταγμένος μέσα στον περιβάλλοντα χώρο, δεν προκαλεί το μάτι με περιττές πολυτέλειες και κραυγαλέες μεγαλοπρέπειες. Οι λειτουργίες στο Ναό της Παναγίας είναι καθημερινές, 365 μέρες το χρόνο, πρωί και απόγευμα. Και πάλι το πρώτο που θα συναντήσετε είναι μια ευγενική και χαμογελαστή υπάλληλος, που μαζί με το κερί θα σας προσφέρει κι ένα μικρό μπουκαλάκι με λαδάκι.

Περιμένοντας υπομονετικά στην ουρά για να προσκυνήσετε σίγουρα το μάτι σας θα το μαγνητίσει η οροφή του Ναού, απ’ όπου κρέμονται δεκάδες χρυσά και ασημένια θυμιατά και καντήλια, αφιερώματα των πιστών, τα οποία είναι στολισμένα με παραστάσεις που προέρχονται από τις επιθυμίες και τις δεήσεις του καθενός: καράβια, σπίτια, μωρουδίστικες κούνιες, ανθρώπινα μέλη μέχρι και άλογα.

Η εικόνα, που χρονολογείται από τον 7ο μ.Χ. αιώνα, όπως είπαμε δεν είναι ορατή, συγκεκριμένα το θέμα της δεν είναι ορατό. Βρίσκεται σφραγισμένη αεροστεγώς μέσα σε μια χρυσή θήκη για να μη φθείρεται το ξύλο της και τη σκεπάζει ένα τζάμι το οποίο καθαρίζει σχολαστικά και πολύ συχνά ένας υπάλληλο. Το μόνο λοιπόν που θα δείτε είναι κοσμήματα, όλων των ειδών και μεγεθών: μαργαριταρένια κολιέ, διαμαντένια δαχτυλίδια με τεράστια μπριγιάν, πλατινένια περιδέραια. Οι άνθρωποι, ωστόσο, μολονότι δεν βλέπουν ουσιαστικά την εικόνα, στέκονται με δέος μπροστά της, την προσκυνούν ενώ αρκετοί πέφτουν στα γόνατα και κάνουν δεήσεις.

Η εικόνα, όπως μας είπαν όταν ρωτήσαμε, κάθε βράδυ μεταφέρεται από τους ιερείς και φυλάσσεται στο χρηματοκιβώτιο, που βρίσκεται ακριβώς πίσω από το προσκυνητάρι και είναι καλυμμένο μ’ ένα βαρύτιμο κόκκινο ύφασμα. Στο ίδιο χρηματοκιβώτιο αλλά και σε άλλα που βρίσκονται στα γραφεία του Ιδρύματος φυλάσσονται και πολλά από τα κοσμήματα που έχουν προσφέρει στην Παναγία οι πιστοί, πανάκριβα διαμάντια πολλών καρατίων καθώς και σπάνια κομμάτια.

Τα τιμαλφή κατά καιρούς εκποιούνται από το Ιερό Ίδρυμα της Ευαγγελίστριας –εκτός κι αν έχει ζητηθεί το αντίθετο- και τα χρήματα χρησιμοποιούνται για τους φιλανθρωπικούς σκοπούς του.

Σύμφωνα με την ημερομηνία που είναι σκαλισμένη στο ξυλόγλυπτο τέμπλο, τα Θυρανοίξια του Ναού της Παναγίας έγιναν το 1825.

Τήνος Περιστεριώνες

Η Τήνος έχει πολλά αξιοθέατα για να περηφανεύεται. Ένα από τα πλέον αξιοπρόσεκτα είναι οι περιστεριώνες της, πραγματικά κτιστά λιθοκεντήματα. Στέκουν αγέρωχοι πολλούς αιώνες τώρα στους κάμπους της Τήνου και μαρτυρούν για μία ακόμη φορά την έμφυτη καλλιτεχνία των Τηνιακών. Δεν είναι γνωστό πότε άρχισαν να χτίζονται περιστεριώνες στην Τήνο. Η παλιότερη γραπτή πηγή που τους αναφέρει χρονολογείται από το 1726 αλλά σίγουρα ξεκίνησαν να χτίζονται πολλοί νωρίτερα. Και οι περιστεριώνες και η εκτροφή περιστεριών έφτασε στην Τήνο αλλά και σε άλλα κυκλαδονήσια, όπως η Μύκονος κι η Σίφνος, από τους Ενετούς κατά τη διάρκεια της κυριαρχίας τους.

Τήνος Περιστεριώνες_6

Είναι χτισμένοι σε ανοιχτά μέρη για να ξανοίγονται τα περιστέρια, σε μέρη με άφθονο νερό και ταυτόχρονα προστατευμένα από τους ανέμους.

Οι Τηνιακοί δεν εκτρέφουν περιστέρια μόνο για το κρέας τους αλλά και για τα περιττώματά τους, που θεωρούνται εξαιρετικό λίπασμα. Τα παλιά χρόνια χρησιμοποιούσαν επίσης τα φτερά, το αίμα και την καρδιά τους για να παρασκευάζουν θεραπευτικές κρέμες, ενώ όσο κι αν ακούγεται βάρβαρο σήμερα, αποτελούσαν κι ένα θαυμάσιο στόχο για όσους επιθυμούσαν να εξασκηθούν στην σκοποβολή.

Οι περιστεριώνες στην Τήνο είναι διώροφα ορθογώνια κτίσματα με διαστάσεις συνήθως 3Χ4Χ5 μ.. Έχουν μία πόρτα για τον ιδιοκτήτη, ο οποίος χρησιμοποιούσε τον κάτω όροφο ως αποθήκη για τη φύλαξη των εργαλείων τους ενώ ο επάνω όροφος αποτελούσε την κατοικία των περιστεριών. Χρησιμοποιώντας το σχιστόλιθο, ένα υλικό που υπάρχει άφθονο στην Τήνο, οι Τηνιακοί μαστόροι κατάφεραν να δημιουργήσουν αριστουργήματα που αποτελούν μοναδικά μνημεία λαϊκής τέχνης κι αρχιτεκτονικής σε παγκόσμιο επίπεδο.

Κατασκεύαζαν στις δύο όψεις του κτίσματος, τα ανοίγματα για τα περιστέρια -που ήταν πάντα στραμμένα προς την ανατολή και τη δύση και ποτέ προς το βορρά- τα οποία στόλιζαν με το σχιστόλιθο δημιουργώντας μοναδικά στολίδια σε σχήματα τετράγωνα, τρίγωνα, σε κύκλους, ρόμβους αλλά και ήλιους, κυπαρίσσια, ενώ κατάφερναν να τα πλέκουν μεταξύ τους σχηματίζοντας τα αρχικά του ονόματος των ιδιοκτητών ή τη χρονολογία ανέγερσης τους. Δε θα καταφέρετε να βρείτε κανέναν περιστερώνα που να είναι ίδιος με άλλον και αυτό κάνει τους περιστερώνες της Τήνου μοναδικούς στην Ελλάδα.

Οι περιστεριώνες στην Τήνο τα παλιά χρόνια ήταν σύμβολο ευγενικής καταγωγής. Μόνο οι πολλοί πλούσιοι κι οι κάτοχοι μεγάλων καλλιεργήσιμων εκτάσεων είχαν τη δυνατότητα να χτίσουν και να συντηρήσουν περιστεριώνα ενώ όσο πιο περίτεχνα ήταν τα στολίδια του τόσο πιο πλούσιος θεωρείτο και ο ιδιοκτήτης τους. Όταν πια χάρη στο εμπόριο η Τήνος γνώρισε οικονομική ανάπτυξη πολλοί ήταν εκείνοι που έφτιαξαν περιστεριώνες και ξεκίνησαν εξάγουν τα πιτσούνια και να εμπορεύονται το λίπασμα από τα περιττώματα των περιστεριών.

Περισσότερες Φωτογραφίες από τους Περιστεριώνες της Τήνου θα βρείτε στην Photo Gallery του www.tinosinfo.gr

Τήνος Ξερολιθιές

Τις ξερολιθιές θα τις συναντήσετε στην Τήνο είτε περπατάτε αμέριμνοι σ΄ένα καλντερίμι κάποιου από τα πανέμορφα παραδοσιακά χωριά της είτε περιδιαβαίνετε την πλούσια σε εικόνες ενδοχώρα της. Πρόκειται για ένα από τα πιο χαρακτηριστικά στοιχεία της Τήνου, στις οποίες οφείλει πάρα πολλά από την ανάπτυξη της. Γιατί μπορεί για μας, τους επισκέπτες, να αποτελούν απλά έναν αξιόπιστο μάρτυρα από το μακρινό παρελθόν αλλά για τους παλιούς Τηνιακούς υπήρξε σχεδόν ο μοναδικός τους σύμμαχος προκειμένου να επιβιώσουν, όπως συνέβη και στα υπόλοιπα κυκλαδονήσια.

Τήνος Ξερολιθιές_2

Τα πανέμορφα νησιά των Κυκλάδων με τους άγονους και πετρώδεις ορεινούς όγκους τους και τις πανέμορφες δαντελωτές παραλίες τους που αγκαλιάζονται από τα κρυστάλλινα, καταγάλανα νερά του Αιγαίου δεν ήταν τα παλιά χρόνια και τόσο «φιλικά» προς τους κατοίκους τους. Μπορεί η θάλασσα να ήταν αυτή που προσέφερε το κύριο εισόδημα στους νησιώτες είτε με το ψάρεμα είτε με το εμπόριο και τη ναυτιλία αλλά έπρεπε κάπως να επιβιώσουν και όσοι παρέμεναν πίσω. Να αποκτήσουν αυτάρκεια διατροφική. Εξάλλου δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι οι θαλάσσιες μεταφορές δεν ήταν όπως τις γνωρίζουμε σήμερα.

Έπρεπε λοιπόν και οι Τηνιακοί να βρουν τρόπους τόσο να δημιουργήσουν και να καλλιεργήσουν τα περιβόλια τους και τα χωράφια τους όσο και να εξοικονομήσουν το νερό και να μην καταλήγουν χώματα και νερά στη θάλασσα με δεδομένο ότι το χώμα είναι ελάχιστο στα κυκλαδονήσια ενώ η κατωφέρεια μεγάλη.

Και πού αλλού θα μπορούσαν να δημιουργήσουν αυτά τα περιβόλια παρά στους λόφους και στα βουνά τους. Εδώ ήρθαν να βοηθήσουν οι ξερολιθιές, μια τεχνική που συναντάται μεν σ΄ όλο τον κόσμο αλλά στα κυκλαδονήσια αποτέλεσε κυριολεκτικά την «πηγή» της ζωής τους. Η ξερολιθιά είναι μια κατασκευή, που όπως μαρτυρά και το όνομα της αποτελείται από ξερό λίθο, σκέτη πέτρα δηλαδή, υλικό που υπάρχει εν αφθονία στην Τήνο, χωρίς κανένα συνδετικό υλικό, όπως π.χ. λάσπη ή τσιμέντο.

Τήνος Ξερολιθιές_1

Οι Τηνιακοί λοιπόν, χρησιμοποιώντας τις ξερολιθιές, που μπορούμε να τις περιγράψουμε ως πέτρινους τοίχους αντιστήριξης, δημιούργησαν τις αναβαθμίδες ή τράφους στην τοπική ντοπιολαλιά, ή απλά πεζούλες, όπως θα λέγαμε εμείς οι υπόλοιποι πιο παραστατικά, που βλέπουμε σήμερα σ’ όλες τις πλαγιές της Τήνου, και ουσιαστικά πολλαπλασίασαν την έκταση της καλλιεργήσιμης γης τους ενώ ταυτόχρονα προστάτευαν και το έδαφος από τη διάβρωση, αφού οι ξερολιθιές που χρησιμεύουν κι ως φράκτες για να χωρίζουν τις ιδιοκτησίες και τα βοσκοτόπια δεν άφηναν το νερό να κατρακυλήσει.

Οι ξερολιθιές, αυτά τα μικρά αρχιτεκτονικά διαμάντια, αποτελούνται αποκλειστικά από πέτρες που προέρχονται από τα ίδια τα χωράφια, όπου δημιουργούσαν τις αναβαθμίδες. Πέτρα πάνω στην πέτρα και αποκλειστικά πέτρες ως σφήνες, αλλά ποτέ πάνω στο χώμα. Έπρεπε να στηριχτούν πάνω σε βράχο, κάτι πολύ εύκολο αφού αν σκάψεις σε βάθος 20-50 εκ. θα πέσεις σε βράχο οπωσδήποτε. Η βαρύτητα λοιπόν αλλά και η μαστοριά του τεχνίτη ήταν αυτή που κρατούσε όρθιες τις ξερολιθιές. Ένα ακόμη χαρακτηριστικό τους ήταν ότι η οποιαδήποτε ζημιά δεν επηρέαζε ολόκληρη την κατασκευή και μπορούσε να επιδιορθωθεί τοπικά. Και οι επιδιορθώσεις αυτές αποτελούσαν μία από τις κύριες ασχολίες των Τηνιακών, που είχαν πάντα στην έννοια τους τις ξερολιθιές τους, απαραίτητο “συστατικό” για την επιβίωση τους.

Εκτός από αναβαθμίδες βέβαια και μάντρες, ως χωρίσματα σε ιδιοκτησίες, η ξερολιθιά χρησιμοποιούταν και για την ανέγερση στάβλων, ανεμόμυλων και αποθηκών.

Μουσεία της Τήνου

Τήνος Μουσείο_13

Τα σημαντικά μουσεία είναι αυτά που έχουν να κάνουν με την πολιτιστική παράδοση της Τήνου, τους τηνιακούς μαστόρους και καλλιτέχνες, αλλά μαζί μ’αυτά η παναγία της Τήνου, τα μοναστήρια της, το αρχαιολογικό μουσείο και οι αίθουσες τέχνης του νησιού προσφέρουν προστιθέμενη αξία στο πολιτιστικό προϊόν της Τήνου και όχι μόνο. Εδώ θα βρείτε ένα πλήρες αφιέρωμα στα μοναδικά μουσεία της Τήνου.

Τήνος Παραλίες

Τήνος Παραλία_1

Οι παραλίες της Τήνου είναι σίγουρο ότι θα σας εκπλήξουν με την ομορφιά τους και θα σας προσφέρουν μοναδικές στιγμές.

Βωλάξ

Με το έξοχο όνομα Βωλάξ, που θυμίζει μυθιστόρημα επιστημονικής φαντασίας, θα συναντήσετε στην Τήνο ένα από τα πιο αξιοπερίεργα τοπία σε ολόκληρη την Ελλάδα. Ένα μικρό οροπέδιο στη μέση της Τήνου και οι τριγύρω του πλαγιές, είναι διάσπαρτα από στρογγυλές πέτρες και βράχια σε περίεργα σχήματα. Ένα γεωλογικό αξιοπεριέργο φαινόμενο.

Τήνος Βώλαξ_4

Αξίζει να περπατήσετε ανάμεσα στις πέτρες του Βώλαχ αφού αφήσετε το όχημα σας στο μικρό ομώνυμο οικισμό. Η επαφή σας με τις ζεστές πέτρες σίγουρα θα σας συγκινήσει. Αν είναι άνοιξη το τοπίο θα είναι γεμάτο με κίτρινα αγριολούλουδα. Φροντίστε να είναι απόγευμα όταν θα κάνετε την επίσκεψη σας στον Βωλάξ και θα θαυμάσετε ένα από τα πιο όμορφα ηλιοβασιλέματα στην Τήνο.

Πρόσβαση σε αυτές τις περίεργες πέτρες-βράχους του Βώλαξ μπορείτε να έχετε και από άλλους οικισμούς της Τήνου καθώς είναι “σπαρμένοι” σε μια αρκετά μεγάλη περιοχή μέχρι και την Λιβάδα. Για τους ειδικούς του bouldering που κερδίζει συνεχώς καινούργιους φίλους ως δραστηριότητα στην φύση, η περιοχή του Εξωμβούργου – Βώλακα θεωρείται το μεγαλύτερο πεδίο στην Ευρώπη.

Φωτογραφίες από τα βράχια του Βώλακα μπορείτε να δείτε στην Photo Gallery του tinosinfo.gr 

Τα Πανηγύρια της Τήνου

Και στην Τήνο, όπως σε κάθε γωνιά της Ελλάδας, οι κάτοικοι δε χάνουν ευκαιρία για να διασκεδάσουν και να γλεντήσουν με την ευκαιρία του εορτασμού του αγίου της ενορίας τους. Πολλά λοιπόν είναι και τα πανηγύρια που πραγματοποιούνται κάθε χρόνο στην Τήνο, εκτός βεβαίως από τον μεγάλο εορτασμό, που παίρνει και πανελλήνιο χαρακτήρα με την επίσημη εκπροσώπηση του ελληνικού κράτους, της Μεγαλόχαρης το Δεκαπενταύγουστο.